Wiedza

Żywienie dojelitowe jest odrębną formą odżywiania, w której pokarm dostarczany jest do organizmu pacjenta drogą inną niż doustna. Trafia bezpośrednio do żołądka albo do jelita poprzez sztucznie wytworzony dostęp w postaci zgłębnika lub stomii.

W żywieniu dojelitowym zaleca się stosowanie diet przemysłowych, które zawierają wszystkie niezbędne do funkcjonowania składniki pokarmowe, w tym pełen zestaw witamin i składników mineralnych. Jednocześnie mają odpowiednią konsystencję, która pozwala na utrzymanie w dobrym stanie sztucznego dostępu do przewodu pokarmowego.

Pacjent, który posiada sztuczny dostęp do przewodu pokarmowego i nie musi być już hospitalizowany, może być odżywiany dojelitowo w domu. Otrzymuje on preparaty odżywcze oraz sprzęt potrzebny do ich podawania. Są one całkowicie bezpłatne.

Pacjent i jego opiekunowie są szkoleni z zakresu podawania żywienia dojelitowego w warunkach domowych w zależności od sytuacji. Chory ma również zapewnione domowe wizyty lekarskie i pielęgniarskie przynajmniej raz w ciągu 3 miesięcy.

W czasie odwiedzin lekarz ocenia stan pacjenta, przebieg i skuteczność leczenia żywieniowego, tolerancje diety, zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Jeśli jest taka konieczność i możliwość, wymienia również dostęp żywieniowy na nowy. Pielęgniarka podczas wizyt pobiera od pacjenta krew do badań laboratoryjnych, które są wykonywane regularnie i dodatkowo na zlecenie lekarza.

Nie. Nawet rozdrobniony, rozwodniony czy zblendowany zwykły pokarm może przyczynić się do zapchania stomii i jej niedrożności. Przez gastrostomię lub jejunostomię można podawać tylko i wyłącznie diety przemysłowe.

Pacjent, który znajduje się pod opieką żywieniową DOM Medica, średnio raz w miesiącu otrzymuje do domu dostawę z dietami przemysłowymi. na każdy dzień oraz niezbędny sprzęt do podaży żywienia.

W zakres domowego żywienia dojelitowego refundowanego przez NFZ wchodzą:

• gotowe, zbilansowane diety,
• sprzęt niezbędny do domowego żywienia dojelitowego,
• dostawę do domu pacjenta niezbędnego sprzętu, diet i środków opatrunkowych,
• przeszkolenie pacjenta i jego opiekunów z zakresu obsługi sprzętu oraz przechowywania, przygotowywania i podawania żywienia dojelitowego, higieny i pielęgnacji dostępu.
• cokwartalne wizyty kontrolne lekarza i pielęgniarki, w tym badanie laboratoryjne krwi i moczu

Aby zostać pacjentem DOM Medica, należy posiadać:

• skierowanie do poradni żywieniowej, z zapisem o konieczności żywienia dietą przemysłową (dokument wydaje lekarz szpitala lub POZ)
• kartę informacyjną leczenia szpitalnego z zaleceniem kontynuacji lub rozpoczęcia żywienia dojelitowego w warunkach domowych, z zapisem o rodzaju złożonego dostepu
• sztuczny dostęp do przewodu pokarmowego,
• dokument potwierdzający ubezpieczenie zdrowotne pacjenta,
• pacjenci poniżej 18. r.ż. muszą mieć dodatkowo wystawioną szpitalną kwalifikację do leczenia żywieniowego prowadzonego w domu.

Mając powyższe dokumenty, należy skontaktować się z infolinią DOM Medica w celu rejestracji.

W razie potrzeby pilnego kontaktu w sprawach związanych z pacjentem żywionym dojelitowo w warunkach domowych, należy zadzwonić pod numer lekarza prowadzącego lub pielęgniarki prowadzącej. W przypadku niemożności skontaktowania się bezpośrednio z personelem zespołu medycznego, należy zadzwonić pod numer infolinii 22 120 20 70.

Pacjent leżący na czas karmienia powinien być ułożony w pozycji półsiedzącej, z tułowiem uniesionym pod kątem minimum 45°. Jeżeli nie jest to możliwe, należy unieść głowę pacjenta i podeprzeć ją poduszkami. Wtedy pokarm łatwiej przesuwa się do kolejnych części przewodu pokarmowego i nie dostanie się do układu oddechowego. U osób z założoną gastrostomią należy unikać pozycji na lewym boku, gdyż istnieje możliwość przeciekania przetoki.

Pacjent, który nie musi leżeć w łóżku, do żywienia dojelitowego powinien przyjmować postawę siedzącą. Po karmieniu chory do dwóch godzin nie powinien się kłaść. Pozycja pionowa zapobiega cofaniu się treści pokarmowej do zgłębnika.

Diety przemysłowe pakowane są w specjalnych sterylnych workach i powinny być przechowywane w temperaturze pokojowej, również po otwarciu. Należy pamiętać, by diety nie znajdowały się bezpośrednio na słońcu ani w pobliżu grzejnika.

Od momentu rozpoczęcia worka dietę można podawać przez cały dzień, gdyż jest przydatna do spożycia przez 24 godziny. Należy pamiętać, by pokarm do sondy lub gastrostomii miał zawsze temperaturę pokojową. Po upływie terminu ważności nie należy używać danego pokarmu.

Diety specjalnego przeznaczenia podawany przez sondę lub stomię nie zawiera wystarczającej ilości płynów. Właśnie dlatego konieczne jest dodatkowe uzupełnianie płynów (dopajanie). Najlepiej korzystać z przegotowanej wody uprzednio wystudzonej do temperatury pokojowej.

Płyny można podawać również przez sondę lub gastrostomię, (zawsze osobno, a nie łącznie z dietą).

Zapotrzebowanie na płyny określa lekarz prowadzący DOM MEDICA.

Rodzaj oraz ilość dodatkowych posiłków spożywanych drogą naturalną zawsze należy skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Przeciekanie gastrostomii lub jejunostomii jest poważną sytuacją, która może prowadzić do dalszych powikłań. Wyciek może wynikać z toczącego się stanu zapalnego gastrostomii/jejunostomii albo z nieszczelności stomii. Może też pojawić się, jeśli pacjent tuż po podaży diety leży na lewym boku. Właśnie dlatego bardzo ważne jest unikanie tej pozycji.

Gdy gastrostomia lub jejunostomia przecieka, najprawdopodobniej uszkodzony jest materiał, z którego została wykonana. Należy to jak najszybciej zgłosić do lekarza prowadzącego DOM Medica, który wymieni go na nowy lub w razie potrzeby skieruje do szpitala.

W czasie oczekiwania na wymianę, nie wolno podawać diet, ani żadnych płynów pacjentowi. Należy zastosować się do wskazówek lekarza lub pielęgniarki.

Jeśli wypadnie gastrostomia, przede wszystkim zachowaj spokój. Założenie nowej gastrostomii musi nastąpić jak najszybciej, gdyż przetoka właściwie od razu zaczyna się goić. Jeśli dopuścimy do jej zagojenia, może okazać się konieczne ponowne chirurgiczne wykonanie przetoki.

Niezwłocznie skontaktuj się z pielęgniarką prowadzącą DOM Medica i wyjaśnij, co się stało. Może się zdarzyć, że wizyta domowa w tym czasie nie będzie możliwa, więc konieczne okaże się pojechanie do najbliższego szpitala, w którym znajduje się niezbędne wyposażenie do wymiany stomii oraz przeszkolony personel. W takiej sytuacji należy zadzwonić do szpitala i powiadomić lekarzy, że pilnie będzie potrzebna wymiana gastrostomii. Warto podać rodzaj i rozmiar założonego sprzętu, by szpital przygotował się do wizyty pacjenta. Jeśli posiadasz zapasową gastrostomię w domu, najlepiej weź ją ze sobą. Jeśli jednak nie masz dodatkowej gastrostomii i nie znasz ani jej rozmiaru, ani rodzaju, weź ze sobą tę, która wypadła, by ułatwić personelowi szpitala identyfikację i dobranie odpowiedniej stomii.

O wymianie gastrostomii niezwłocznie powiadom lekarza prowadzącego DOM Medica.

Jeśli nie zostałeś przeszkolony, jak zakładać gastrostomię, nie próbuj robić tego sam. Jeśli miałeś szkolenie z samodzielnego jej zakładania, zgromadź niezbędne do tego akcesoria i wymień ją na nową.

W przypadku, gdy nie posiadasz koniecznego wyposażenia, w pierwszej kolejności przyłóż do przetoki jałowy opatrunek z gazy. W ten sposób zabezpieczysz treść żołądka przed wyciekaniem.

W przypadku braku zapasowej gastrostomii można chwilowo założyć Cewnik Foley’a, zgodnie z instrukcjami lekarza prowadzącego DOM Medica.

Jeśli wypadnie jejunostomia, bardzo ważne jest zachowanie spokoju i szybka reakcja. Przetoka może zagoić się już w ciągu kilku godzin. Nigdy niczego nie wkładaj do otworu po jejunostomii. Grozi to przebiciem jelita.

W pierwszej kolejności należy przyłożyć jałowy opatrunek z gazy, by zapobiec wyciekaniu treści jelitowej. Następnie skontaktuj się z najbliższym szpitalem w celu założenia nowej jejunostomii. Przed wyjechaniem poinformuj szpital o swojej wizycie, by mógł przygotować się do przyjęcia, zgromadzić odpowiedni sprzęt i przeszkolony personel. Warto przygotować takie informacje jak:

• kiedy jejunostomia wypadła,
• rodzaj, nazwę i rozmiar założonej jejunostomii.

Jeśli nie znasz modelu posiadanego sprzętu, najlepiej weź ze sobą wypadniętą jejunostomię w celu pokazania jej personelowi szpitala i ułatwienia identyfikacji.

O wymianie jejunostomii niezwłocznie powiadom lekarza/pielęgniarkę DOM Medica.

W przypadku wypadnięcia zgłębnika, zachowaj spokój. Powinien on zostać umieszczony na swoim miejscu przed koleją porą żywienia lub podawania leków. Jest to szczególnie ważne w przypadku dokładnie wyliczonego bilansu płynów lub godziny podaży leków.

Jeśli nie masz odpowiedniego przeszkolenia, nie próbuj nic samodzielnie wkładać ani poprawiać. Jeśli masz przeszkolenie, spokojnie zgromadź niezbędne akcesoria i dokonaj włożenia zgłębnika.

Jeśli jednak nie posiadasz odpowiedniego wyposażenia, niezwłocznie skontaktuj się z pielęgniarką lub lekarzem prowadzącym DOM Medica i zastosować się do ich zaleceń.

Może zdarzyć się sytuacja, że nie uda ci się skontaktować bezpośrednio ze swoim lekarzem prowadzącym lub pielęgniarką. Zachowaj spokój. Zadzwoń na pogotowie lub na SOR najbliższego szpitala. Poinformuj, że zjawisz się w celu założenia zgłębnika. Podaj model używanego aktualnie sprzętu, a jeśli go nie znasz, weź ze sobą ten, który wypadł. W przypadku posiadania zapasowego zgłębnika, zabierz go ze sobą. Oszczędzisz w ten sposób czas swój i personelu szpitala.

O wymianie zgłębnika powiadom pielęgniarkę lub lekarza prowadzącego DOM Medica i zamów nowy, by mieć zapasowy na wszelki wypadek.